«Πολύς λαός, ολίγοι άνθρωποι.»

Σχετικά με την παροιμία του τίτλου, ο Νικόλαος Πολίτης γράφει: «Επί συναθροίσεως πολλού πλήθους εν ω ολίγιστοι διακρίνονται αγαθοί και σπουδαίοι άντρες. Άνθρωπος θεωρείται ο άξιος του ονόματος τούτου, διαστελλόμενος του κοινού όχλου.» Με παραπλήσια σημασία η ιταλική «Οι άνθρωποι είναι λίγοι αλλά λαός αρκετός.» και η βενετική «Από καλούς ανθρώπους, στους χίλιους ένας, στους εκατό κανένας.»

Ο Διογένης συχνά κυκλοφορούσε την ημέρα με ένα αναμμένο φανό, όταν τον ρωτούσαν «γιατί κρατάς φανό, ημέρα;» αυτός απαντούσε «ψάχνω να βρώ τίμιους ανθρώπους» O Διογένης έψαχνε να βρεί ένα ανθρώπινο ον, αλλά έλεγε πως έβλεπε μόνο κατεργάρηδες και αχρείους. Πίνακας του J. H. W. Tischbein (1780)

Ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης έλεγε: «Λύχνον μεθ’ ημέραν άψας περιήει λέγων· Άνθρωπον ζητώ.» Ο ίδιος, σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο, «εκ του βαλανείου εξιών τω μεν πυθομένω ει πολύ άνθρωποι λούονται, ηρνήσατο· τω δ’ ει πολύς όχλος, ωμολόγησε.» Και στον Ηρόδοτο διακρίνονται «άνθρωποι» και «άντρες»: «δήλον έποιευν (τω Ξέρξει οι προς τους εν Θερμοπύλαις μαχόμενοι Μήδοι)…. Ότι πολλοί μεν άνθρωποι είεν, ολίγοι δε άνδρες.» Κατά τον Ηράκλειτο «Είς εμοί μύριοι, εάν άριστος εί.» – «Για εμένα, ο ένας αξίζει όσο δέκα χιλιάδες, εάν είναι άριστος.»

Δ.Τ.

Οι πληροφορίες είναι από εδώ:

Ν.Γ. Πολίτου. Μελέται επί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού. Εν Αθήναις. Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου. 1900.